Σε μία κίνηση που θα μπορούσε να επιφέρει σημαντική κλιμάκωση στις ήδη τεταμένες σχέσεις μεταξύ ΗΠΑ και Ευρωπαϊκής Ένωσης, η κυβέρνηση του Προέδρου Donald Trump εξετάζει την επιβολή κυρώσεων εναντίον αξιωματούχων της ΕΕ ή των κρατών μελών της.
Σύμφωνα με δημοσίευμα του Reuters, το οποίο επικαλείται δύο πηγές με γνώση της υπόθεσης, στο στόχαστρο βρίσκονται οι υπεύθυνοι για την εφαρμογή της Πράξης για τις Ψηφιακές Υπηρεσίες. Μια τέτοια ενέργεια θα ήταν άνευ προηγουμένου και έρχεται ως απάντηση σε παράπονα των ΗΠΑ ότι ο νόμος λογοκρίνει Αμερικανούς πολίτες και επιβαρύνει οικονομικά τις εταιρείες τεχνολογίας. Αν και η τελική απόφαση δεν έχει ληφθεί, το ζήτημα συζητήθηκε σε εσωτερικές συσκέψεις στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ την περασμένη εβδομάδα, χωρίς ωστόσο να έχει αποσαφηνιστεί ποιοι αξιωματούχοι θα στοχοποιούνταν. Τα πιθανά τιμωρητικά μέτρα φέρεται να περιλαμβάνουν περιορισμούς στη χορήγηση θεωρήσεων εισόδου.
Η συγκεκριμένη διαμάχη εντάσσεται σε ένα ευρύτερο πλαίσιο αντιπαράθεσης, καθώς η σχέση των δύο πλευρών δοκιμάζεται ήδη από απειλές για δασμούς, έντονες διαπραγματεύσεις, καθώς και από την κριτική των ΗΠΑ για τη μεταχείριση των αμερικανικών εταιρειών τεχνολογίας. Ο ίδιος ο Trump, τη Δευτέρα, απείλησε τις χώρες που εφαρμόζουν ψηφιακούς φόρους με «επακόλουθους πρόσθετους δασμούς» στα προϊόντα τους, εάν δεν αποσύρουν τη σχετική νομοθεσία. Το Reuters είχε αποκαλύψει νωρίτερα αυτόν τον μήνα, επικαλούμενο εσωτερικό τηλεγράφημα, ότι το Στέιτ Ντιπάρτμεντ έδωσε οδηγίες σε διπλωμάτες στην Ευρώπη να ξεκινήσουν εκστρατεία άσκησης πίεσης κατά της Πράξης, σε μια προσπάθεια να επιτύχουν την τροποποίηση ή την κατάργησή της. Η επιβολή κυρώσεων σε κυβερνητικούς αξιωματούχους για έναν κανονισμό αποτελεί εξαιρετικά σπάνια πρακτική στις διεθνείς σχέσεις.
Στον πυρήνα της διαφωνίας βρίσκεται η ίδια η Πράξη για τις Ψηφιακές Υπηρεσίες. Η ΕΕ υποστηρίζει ότι ο νόμος αποσκοπεί στο να καταστήσει το διαδίκτυο ασφαλέστερο, υποχρεώνοντας τις τεχνολογικές πλατφόρμες να αντιμετωπίζουν αποτελεσματικά το παράνομο περιεχόμενο, όπως η ρητορική μίσους και το υλικό σεξουαλικής κακοποίησης ανηλίκων. Αντιθέτως, η Ουάσιγκτον ισχυρίζεται ότι οι Βρυξέλλες επιβάλλουν «αδικαιολόγητους» περιορισμούς στην ελευθερία της έκφρασης με πρόσχημα την καταπολέμηση της παραπληροφόρησης και της εσφαλμένης πληροφόρησης. Οι αμερικανικές εταιρείες του κλάδου, όπως η Meta, μητρική των Facebook και Instagram, έχουν ταχθεί κατά του νόμου, υποστηρίζοντας ότι ισοδυναμεί με λογοκρισία των πλατφορμών τους.
Οι επίσημες αντιδράσεις αντικατοπτρίζουν το χάσμα μεταξύ των δύο πλευρών. Εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, χωρίς να επιβεβαιώσει τις πληροφορίες για κυρώσεις, δήλωσε ότι «παρακολουθούμε με μεγάλη ανησυχία την αυξανόμενη λογοκρισία στην Ευρώπη». Από την πλευρά της, εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής χαρακτήρισε τους ισχυρισμούς περί λογοκρισίας «εντελώς αβάσιμους», τονίζοντας ότι «η ελευθερία της έκφρασης είναι θεμελιώδες δικαίωμα στην ΕΕ και βρίσκεται στην καρδιά της Πράξης», η οποία, όπως είπε, διασφαλίζει την ελευθερία του λόγου. Τον Μάρτιο, οι Ευρωπαίοι επίτροποι Ανταγωνισμού και Τεχνολογίας είχαν διαβεβαιώσει Αμερικανούς νομοθέτες ότι ο νόμος δεν στοχεύει αμερικανικές εταιρείες, αλλά αποσκοπεί στη διατήρηση ανοικτών ψηφιακών αγορών.
Η ρητορική της κυβέρνησης Trump αντανακλά μια ευρύτερη πολιτική στροφή. Αξιωματούχοι έχουν κατηγορήσει ευρωπαϊκές αρχές για καταστολή δεξιών ηγετών, μεταξύ άλλων στη Ρουμανία, τη Γερμανία και τη Γαλλία, και για λογοκρισία απόψεων, όπως η κριτική κατά της μετανάστευσης. Η στάση αυτή εκφράστηκε και έμπρακτα, με την Ουάσιγκτον να επιβάλλει κυρώσεις σε δικαστή του Ανώτατου Δικαστηρίου της Βραζιλίας που επέβλεπε τη δίκη του συμμάχου του Trump, Ζαΐρ Μπολσονάρου, με την κατηγορία της καταστολής της ελευθερίας της έκφρασης. Σε οδηγία του στις αρχές Αυγούστου, ο Υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο είχε ζητήσει από διπλωμάτες να εκφράζουν τις ανησυχίες των ΗΠΑ για το κόστος της Πράξης, ενώ ο ίδιος είχε απειλήσει από τον Μάιο με απαγόρευση βίζας σε όσους «λογοκρίνουν» Αμερικανούς.
Η πίεση από πλευράς Trump εκδηλώθηκε και με απευθείας δηλώσεις. Αργά τη Δευτέρα, δημοσίευσε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης: «Με αυτή την ΑΛΗΘΕΙΑ, προειδοποιώ όλες τις Χώρες με Ψηφιακούς Φόρους, Νομοθεσία, Κανόνες ή Κανονισμούς, ότι εάν αυτές οι μεροληπτικές ενέργειες δεν αρθούν, εγώ, ως Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, θα επιβάλω σημαντικούς πρόσθετους Δασμούς στις Εξαγωγές της εν λόγω Χώρας προς τις Η.Π.Α., και θα θεσπίσω περιορισμούς στις Εξαγωγές της Τεχνολογίας και των Ημιαγωγών Υψηλής Προστασίας μας». Η δήλωση αυτή συνάδει με προηγούμενη εντολή του τον Φεβρουάριο προς τον επικεφαλής του για εμπορικά θέματα να επανεκκινήσει έρευνες με στόχο την επιβολή δασμών σε χώρες που εφαρμόζουν φόρους ψηφιακών υπηρεσιών.
Ο Trump απειλεί με δασμούς χώρες που «εισάγουν διακρίσεις» κατά της αμερικανικής τεχνολογίας
Την ίδια στιγμή, ο Trump απείλησε με την επιβολή δασμών και περιορισμών στις εξαγωγές. Σε ανάρτησή του στην πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης Truth Social, ο Αμερικανός πρόεδρος υποστήριξε ότι οι φόροι, η νομοθεσία και οι κανονισμοί που αφορούν τον ψηφιακό τομέα «είναι όλοι σχεδιασμένοι για να βλάψουν ή να εισάγουν διακρίσεις εις βάρος της αμερικανικής τεχνολογίας». Σύμφωνα με τον ίδιο, τέτοιου είδους μέτρα, όπως ο φόρος ψηφιακών υπηρεσιών του Ηνωμένου Βασιλείου που αποφέρει περίπου 800 εκατομμύρια λίρες ετησίως μέσω εισφοράς 2% επί των εσόδων, ταυτόχρονα «εξοργιστικά παρέχουν πλήρη ασυλία στις μεγαλύτερες τεχνολογικές εταιρείες της Κίνας».
Η απειλή του Trump στοχοποιεί άμεσα το Ηνωμένο Βασίλειο και την Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία μέσω της Πράξης για τις Ψηφιακές Υπηρεσίες έχει θεσπίσει το δικό της πλαίσιο για τον περιορισμό της ισχύος των τεχνολογικών κολοσσών. «Ως πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, θα ορθώσω το ανάστημά μου απέναντι στις χώρες που επιτίθενται στις απίστευτες αμερικανικές τεχνολογικές εταιρείες μας», ανέφερε χαρακτηριστικά. «Εάν αυτές οι μεροληπτικές ενέργειες δεν αρθούν, θα επιβάλω σημαντικούς πρόσθετους δασμούς στις εξαγωγές της εν λόγω χώρας προς τις ΗΠΑ, και θα θεσπίσω περιορισμούς στις εξαγωγές της τεχνολογίας και των ημιαγωγών υψηλής προστασίας μας». Αξίζει να σημειωθεί ότι αρκετές χώρες της ΕΕ, όπως η Γαλλία, η Ιταλία και η Ισπανία, εφαρμόζουν ήδη εθνικούς φόρους ψηφιακών υπηρεσιών.
Η συγκεκριμένη αντιπαράθεση δεν είναι καινούργια. Αμερικανοί αξιωματούχοι ασκούν κριτική στον βρετανικό φόρο ψηφιακών υπηρεσιών από την καθιέρωσή του το 2020, παρόλο που αυτός διατηρήθηκε σε ισχύ μετά από εμπορική συμφωνία που επιτεύχθηκε με την κυβέρνηση Trump τον περασμένο Μάιο. Ο Αμερικανός πρόεδρος έχει επανειλημμένα εκφράσει τη δυσαρέσκειά του για τον αντίκτυπο που έχουν παρόμοιοι φόροι στις αμερικανικές εταιρείες παγκοσμίως. Τον Φεβρουάριο, μάλιστα, είχε εκδώσει εκτελεστικό διάταγμα με το οποίο απειλούσε με αντίποινα, υπό τον τίτλο «Για την Προάσπιση των Αμερικανικών Εταιρειών και Καινοτόμων από Υπερπόντιους Εκβιασμούς και Άδικα Πρόστιμα και Ποινές».
Η πίεση από την Ουάσιγκτον έχει οδηγήσει και σε πολιτικές διεργασίες. Τον Απρίλιο, αποκαλύφθηκε πως ο Κιρ Στάρμερ είχε προσφέρει στις μεγάλες αμερικανικές εταιρείες τεχνολογίας μια μείωση του ονομαστικού συντελεστή του βρετανικού φόρου, σε μια προσπάθεια κατευνασμού του Trump, την ώρα που ο φόρος θα εφαρμοζόταν κανονικά σε εταιρείες από άλλες χώρες. Ολοκληρώνοντας την παρέμβασή του, ο Trump διεμήνυσε: «Η Αμερική, και οι αμερικανικές εταιρείες τεχνολογίας, δεν είναι πλέον ούτε ο “κουμπαράς” ούτε το “χαλάκι” του κόσμου. Δείξτε σεβασμό στην Αμερική και τις καταπληκτικές τεχνολογικές εταιρείες μας ή αναλογιστείτε τις συνέπειες».
Η προειδοποίηση του Αμερικανού προέδρου εκδόθηκε μόλις μία εβδομάδα μετά από κοινή δήλωση ΗΠΑ και ΕΕ, στην οποία οι δύο πλευρές δεσμεύονταν να «αντιμετωπίσουν από κοινού τους αδικαιολόγητους εμπορικούς φραγμούς». Πάντως, η Ευρωπαϊκή Ένωση διευκρίνισε ξεχωριστά ότι από την πλευρά της δεν υπάρχει καμία δέσμευση για τροποποίηση των υφιστάμενων ψηφιακών κανονισμών της. Υπό το βάρος αντίστοιχων πιέσεων, ο Καναδάς προχώρησε τον Ιούνιο στην κατάργηση του δικού του φόρου ψηφιακών υπηρεσιών, τον οποίο ο Trump είχε χαρακτηρίσει «άμεση και κατάφωρη επίθεση», σε μια προσπάθεια να εξομαλύνει τις εμπορικές διαπραγματεύσεις με τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπεραμύνθηκε την Τρίτη του δικαιώματος της Ένωσης να θέτει και να επιβάλλει τους δικούς της κανόνες στον τομέα της τεχνολογίας, ύστερα από την απειλή του Προέδρου των ΗΠΑ, για επιβολή νέων δασμών σε χώρες με ψηφιακές πολιτικές τις οποίες θεωρεί ότι εισάγουν διακρίσεις. «Αποτελεί κυριαρχικό δικαίωμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των κρατών μελών της να ρυθμίζουν τις οικονομικές δραστηριότητες στην επικράτειά μας, κατά τρόπο που συνάδει με τις δημοκρατικές μας αξίες», δήλωσε η εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Πάουλα Πίνιο, κατά τη διάρκεια απογευματινής ενημέρωσης.
Διαβάστε επίσης: Θα απαγορεύσει ποτέ ο Trump το TikTok ή θα συνεχιστούν οι παρατάσεις;
ΠΗΓΗ: Digital Life
Δείτε το πλήρες άρθρο εδώ.
