Απορρίφθηκε το αίτημα του, για να αφεθεί ελεύθερος υπό όρους λόγω κινδύνου φυγοδικίας για «σοβαρά αδικήματα» που αφορούν στην συμμετοχή του στο PKK – Το παράδοξο είναι πως ζει για δεκαετίες στα κατεχόμεναχωρίς να συλληφθεί, αλλά συνελήφθη από τις κυπριακές αρχές!
Το Εφετείο, απέρριψε, πριν λίγες μέρες, την έφεση του Χ.Τ., Τούρκου πολίτη κουρδικής καταγωγής, επικυρώνοντας την πρωτόδικη απόφαση, για κράτηση του μέχρι αύριο, 22 Αυγούστου, στο πλαίσιο διαδικασίας έκδοσης του στην Τουρκία.
Η κράτηση, συνδέεται με την τήρηση των υποχρεώσεων της Κυπριακής Δημοκρατίας, έναντι της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για την Έκδοση Φυγοδίκων και τον Περί Εκδόσεως Φυγοδίκων Νόμο, ώσπου να διαβιβαστούν στις κυπριακές αρχές τα προβλεπόμενα έγγραφα και η απαιτούμενη εξουσιοδότηση, από την χώρα που τον καταζητεί. Η απόφαση ήταν ομόφωνη.
Το Εφετείο έκρινε ότι το Επαρχιακό Δικαστήριο Αμμοχώστου σωστά διέταξε την κράτηση του Χ.Τ, σταθμίζοντας αφενός τον σκοπό της νομοθεσίας περί έκδοσης και αφετέρου το δικαίωμα προσωπικής ελευθερίας, και εφαρμόζοντας τις σχετικές νομολογιακές αρχές για τον κίνδυνο φυγοδικίας. Η κρίσιμη παράμετρος ήταν ότι ο Χ.Τ. διαμένει στις κατεχόμενες περιοχές, όπου η Κυπριακή Δημοκρατία δεν ασκεί αποτελεσματικό έλεγχο και ως εκ τούτου, οι συνήθεις όροι απόλυσης (εγγύηση κ.λπ.) δεν θα αρκούσαν για να διασφαλίσουν την παρουσία του στη δίκη.
Το Δικαστήριο τόνισε ότι η διαδικασία έκδοσης έχει διακριτά στάδια και πως, στο παρόν πρόωρο στάδιο, δεν ήταν δυνατό να προεξοφληθεί αν οι τουρκικές αρχές θα καταχωρίσουν επίσημο αίτημα στο κυπριακό Υπουργείο Δικαιοσύνης. Κατά το Εφετείο, προέχει η τήρηση των διεθνών υποχρεώσεων της Κυπριακής Δημοκρατίας και, αν δεν υποβληθεί αίτημα μέχρι την ορισμένη προθεσμία (αύριο), το αρμόδιο Δικαστήριο θα διαχειριστεί τα νομικά ζητήματα που προκύπτουν, τόσο για την κράτηση όσο και για την ίδια την αίτηση έκδοσης.
Κούρδος του PKK
Ο καταζητούμενος Χ.Τ, είναι Τούρκος πολίτης κουρδικής καταγωγής και η Τουρκία, μέσω Interpol, τον καταζητεί με Ερυθρά Αγγελία,αποδίδοντας του μεταφορά χρημάτων και παροχή οικονομικής στήριξης στο ΡΚΚ, κατόπιν οδηγιών ανωτέρων του. (όλα αυτά βεβαίως, πριν αποφασιστεί από τον Αμπντουλλάχ Οτσαλάν, η αυτοδιάλυση του κόμματος και ο τερματισμός του ένοπλου αγώνα). Ο Χ.Τ διαμένει εδώ και 24 χρόνια στις κατεχόμενες περιοχές, όπου εργάζεται ως οικοδόμος και έχει οικογένεια με δύο ανήλικα παιδιά. Συνελήφθη στις 27 Ιουλίου, αφού κατά τον έλεγχο στο οδόφραγμα της Δερύνειας, ενώ επέστρεφε από τις ελεύθερες στις κατεχόμενες περιοχές, διαπιστώθηκε ότι εκκρεμεί εναντίον του διεθνές ένταλμα σύλληψης από την Τουρκία.
Κεντρική υπερασπιστική θέση του Χ.Τ. είναι πως δεν καταζητείται για εγκλήματα του κοινού ποινικού δικαίου αλλά για «αδικήματα» καθαρά πολιτικής φύσεως, τα οποία συνδέονται με την κουρδική του ταυτότητα και τη σύγκρουση του τουρκικού κράτους με το PKK για το κουρδικό ζήτημα. Στο σημείο αυτό το Εφετείο υπογράμμισε ότι το στάδιο είναι πρόωρο για αξιολόγηση του της πολιτικής διάστασης του ζητήματος, ενώ δεν είχε τεθεί ενώπιον του πρωτόδικου Δικαστηρίου μαρτυρία από τον εκζητούμενο που να ενεργοποιεί σχετική εξαίρεση, κάτι που θα εξεταστεί αν τεθεί σε μεταγενέστερο στάδιο.
Με άλλα λόγια, το νομικό παράθυρο, παραμένει ανοικτό θεωρητικά, αλλά δεν ενεργοποιήθηκε τεκμηριωμένα στην παρούσα φάση.
Κίνδυνος φυγοδικίας
Καθοριστικής σημασίας για την κράτηση του Χ.Τ, ήταν η εκτίμηση του κινδύνου φυγοδικίας. Το Δικαστήριο παρέπεμψε σε συναφή νομολογία, η οποία προβλέπει πως όταν κάποιος αντιμετωπίζει κατηγορίες για σοβαρά αδικήματα, με ενδεχόμενες πολυετείς ποινές φυλάκισης σε περίπτωση καταδίκης, ο πειρασμός διαφυγής αυξάνεται, και συνεπώς απαιτούνται «ιδιαίτερα ισχυροί παράγοντες» για να αντισταθμιστεί. Όταν οι ουσιαστικοί δεσμοί (κατοικία, εργασία) βρίσκονται σε περιοχή όπου η Κυπριακή Δημοκρατία δεν ασκεί αποτελεσματικό έλεγχο, οι συνήθεις όροι δεν αρκούν. Το Εφετείο αξιολόγησε ότι ο Χ.Τ. θα μπορούσε, μέσω των κατεχομένων, να διαφύγει σε άλλη χώρα ή και να μείνει στα κατεχόμενα, χωρίς καν να εγκαταλείψει την καθημερινότητά του, καθιστώντας ανέφικτη την προσαγωγή του στο Δικαστήριο,
Η αντεπιχειρηματολογία, ότι δεν μπορεί να διαφύγει στην Τουρκία επειδή καταζητείται για να δικαστεί ή ότι η επιστροφή του στο ψευδοκράτος θα σήμαινε και πάλι σύλληψη του, δεν έπεισε. Το Δικαστήριο σημείωσε ότι ο Χ.Τ βρισκόταν ήδη στα κατεχόμενα, και το γεγονός ότι δεν συνελήφθη εκεί για τόσα χρόνια, δεν αποκλείει την πρόθεση διαφυγής του από τις ελεύθερες περιοχές. Στο παρόν στάδιο, το ζητούμενο είναι η διασφάλιση της παρουσίας του στην διαδικασία έκδοσης από τα κυπριακά Δικαστήρια
Οι διεθνείς μας υποχρεώσεις
Η υπόθεση αφορά την διαδικασία εντός του πλαισίου της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για την Έκδοση Φυγοδίκων, την οποία έχουν υπογράψει τόσο η Κυπριακή Δημοκρατία όσο και η Τουρκία.Το Εφετείο επανέλαβε πως κύριος σκοπός των συμβάσεων έκδοσης, είναι ο παραμερισμός των συνόρων «ως φραγμού στη δίωξη σοβαρού εγκλήματος» και η ανάγκη φιλελεύθερης ερμηνείας για την επίτευξη του σκοπού αυτού. Επισήμανε δε ότι τα κυπριακά δικαστήρια οφείλουν να συνδράμουν στην εκπλήρωση των διεθνών δεσμεύσεων της Κυπριακής Δημοκρατίας, εφαρμόζοντας βέβαια το εσωτερικό δίκαιο και τη νομολογία.
Συνεπώς, στο συγκεκριμένο στάδιο, το κριτήριο δεν είναι αν η Τουρκία «κατά πάσα πιθανότητα» θα ζητήσει ή όχι την έκδοση, αλλά η τήρηση της διαδικασίας ώστε, αν υποβληθεί το αίτημα με τα απαιτούμενα έγγραφα, η Κυπριακή Δημοκρατία να συμμορφωθεί πλήρως με τις υποχρεώσεις που έχει αναλάβει Αν, αντιθέτως, δεν υποβληθεί εμπρόθεσμα αίτημα από τη Τουρκία -που δεν αναγνωρίζει την Κυπριακή Δημοκρατία – τότε θα δοθούν οι νομικές απαντήσεις για την κράτηση και την τύχη της αίτησης έκδοσης.
Σαφής πολιτική διάσταση
Η υπόθεση φωτίζει ένα διαρκές παράδοξο των κυπρο-τουρκικών σχέσεων. Η Κυπριακή Δημοκρατία, κράτος-μέλος της ΕΕ, εφαρμόζει τις διεθνείς της υποχρεώσεις της ακόμη κι όταν αφορούν αιτήματα της Τουρκίας. Η διαδικαστική συνέπεια, η διατήρηση σε ισχύ των συμβάσεων και η θεσμική σοβαρότητα αποτελούν στρατηγική επιλογή, καθώς η Κύπρος δεν έχει την πολυτέλεια να επιλέγει α λα καρτ το διεθνές δίκαιο. Η συμμόρφωση δεν είναι διμερής χάρη, αλλά υπόσχεση προς το διεθνές σύστημα κανόνων μέσα στο οποίο επιζητούμε προστασία.
Εδώ, αναδύεται φυσιολογικά και το ζήτημα της αμοιβαιότητας. Η Τουρκία δεν ανταποκρίθηκε ποτέ σε αιτήματα που αφορούσαν την υπόθεση των δολοφονιών του Τάσου Ισαάκ και του Σολωμού Σολωμού το 1996, παρότι εκκρεμούν διεθνή εντάλματα σύλληψης για συγκεκριμένους υπόπτους. Ωστόσο η Κυπριακή Δημοκρατία δεν μπορεί να υποκαταστήσει τη διεθνή αδράνεια με δικά της μέτρα «αντεκδίκησης», καθώς οφείλει να επιμένει στη δική της αξιοπιστία. Με αυτή τη λογική, η σημερινή υπόθεση δεν μετράει ως «διευκόλυνση» προς την Άγκυρα, αλλά ως απόδειξη ότι η Λευκωσία τηρεί τις υποχρεώσεις της, αναμένοντας –και διεκδικώντας πολιτικά– αντίστοιχη συμπεριφορά από την Τουρκία, όταν πρόκειται για εγκλήματα εις βάρος της Κύπρου και Κυπρίων πολιτών.
Είναι προφανές πως υπάρχει κάποιας μορφής πολιτική ειρωνεία. Εμείς συμμορφωνόμαστε με συμβάσεις που η Τουρκία χρησιμοποιεί όταν τη συμφέρουν και τις αγνοεί όταν την δεσμεύουν. Η Κύπρος, επιμένοντας στη νόμιμη τάξη, πολλαπλασιάζει το ηθικό και νομικό της κεφάλαιο, που είναι το ίδιο κεφάλαιο που χρειάζεται όταν επικαλείται το Διεθνές Δίκαιο, απέναντι στην κατοχή και τις παραβιάσεις της Τουρκίας.
Απόφαση αύριο
Στην υπόθεση τον Χ.Τ εκπροσώπησε ο δικηγόρος ο Λ. Βραχίμης, ενώ την Κυπριακή Δημοκρατία ο Δικηγόρος της Δημοκρατίας Στ. Ερωτοκρίτου εκ μέρους του Γενικού Εισαγγελέα. Τη σύνθεση του Δικαστηρίου αποτελούσαν οι Εφέτες Δικαστές Δ. Κίτσιος, Μ. Τουμάζη και Μ.Γ. Πίκης.
Το κρίσιμο ορόσημο είναι αύριο, ημέρα έως την οποία αναμένεται το πλήρες αίτημα και τα συνοδευτικά έγγραφα από την Τουρκία. Το Εφετείο υπενθύμισε ότι ο χρόνος κράτησης έχει ιδιαίτερη σημασία και ότι, αν δεν κατατεθεί αίτημα (που είναι σχεδόν βέβαιο) -εκτός εάν συντρέχει βάσιμη αιτία αναβολής – το Δικαστήριο θα πράξει αναλόγως για την κράτηση και την πορεία της διαδικασίας έκδοσης. Ως προς την αναφορά του H.T , ότι έχει αιτηθεί πολιτικό άσυλο, το Εφετείο σημείωσε ότι τέτοιο ζήτημα δεν τέθηκε ενώπιον του Επαρχιακού Δικαστηρίου ούτε αποτελεί λόγο της έφεσης και εν πάση περιπτώσει, δεν θα διαφοροποιούσε την απόφαση σε αυτό το στάδιο.
Πρέπει να σημειωθεί πως το Εφετείο δεν απεφάνθη επί της ουσίας των κατηγοριών που αποδίδει η Τουρκία στον H.T, ούτε επί της εφαρμογής της εξαίρεσης των «πολιτικών αδικημάτων». Αυτά είναι ζητήματα που θα εξεταστούν σε μεταγενέστερο στάδιο, υπό το φως συγκεκριμένης μαρτυρίας και των ισχυρισμών που θα τεθούν, συμπεριλαμβανομένων τυχόν ενστάσεων βάσει των άρθρων της Σύμβασης για τους Φυγόδικους. Στο παρόν στάδιο, το ζήτημα εξετάστηκε αυστηρά δικονομικά, για το αν συντρέχουν οι προϋποθέσεις για κράτηση του Η.Τ, ώστε να διασφαλιστεί η παρουσία του μέχρι την ολοκλήρωση των απαιτούμενων διαδικασιών.
Η μεγάλη εικόνα
Η Κύπρος βρίσκεται συχνά στη δυσάρεστη θέση να εφαρμόζει ευλαβικά τις διεθνείς της δεσμεύσεις απέναντι σε μια χώρα που την αμφισβητεί υπαρξιακά. Όμως, αυτή η συνέπεια δεν είναι αδυναμία, αλλά αποτελεί στρατηγικό όπλο. Η Κυπριακή Δημοκρατία προβάλλει την αξιοπιστία της ακριβώς επειδή δεν επιλέγει «εξαιρέσεις» στον κανόνα, όταν βολεύει. Η συγκεκριμένη υπόθεση με τον Τούρκο κουρδικής καταγωγής, όπου η υπεράσπιση επιμένει δικαιολογημένα στον πολιτικό χαρακτήρα των αποδιδόμενων πράξεων, θα δοκιμάσει στη συνέχεια τις δικλείδες της Σύμβασης: Πολιτικό αδίκημα ή μη; Κίνδυνος απάνθρωπης μεταχείρισης ή μη; Στον κατάλληλο χρόνο θα δοθούν και οι οριστικές απαντήσεις.
Το άρθρο Σύλληψη και κράτηση, με σκοπό την έκδοση Κούρδου αντάρτη του PKK στην Τουρκία! εμφανίστηκε πρώτα στο Cyprus Times.
Πηγή: Cyprus Times
