H διάφορα της κυριαρχικής ισότητας από την πολιτική και την αριθμητική ισότητα – Διαχρονικό ζήτημα ερμηνειών και ουσίας – Πώς άρχισε η συζήτηση – Η κατεύθυνση που προσπαθεί να της δώσει ο Τατάρ
Ενώ ο Ερσίν Τατάρ εξακολουθεί να προωθεί εμμονικά την κυριαρχική ισότητα, τόσο η ελληνοκυπριακή πλευρά όσο και η αντιπολίτευση στα κατεχόμεναπροσπαθούν να τον πείσουν πωςη λύση του Κυπριακού δεν μπορεί να προκύψει στη βάση της λογικής των δύο κρατών. Αντιθέτως ο μόνος δρόμος είναι αυτός της ομοσπονδιακής δομής με πολιτική ισότητα. Όμως και σε αυτό το θέμα κατά καιρούς είχε δημιουργηθεί ζήτημα διαφορετικών ερμηνειών.
Η κυριαρχική ισότητα αναφέρεται σε δύο κυρίαρχες οντότητες, δηλαδή δύο ξεχωριστά και κυρίαρχα κράτη. Σε αντίθεση η πολιτική ισότητα αφορά το κεφάλαιο της διακυβέρνησης και σε καμία περίπτωση δεν μεταφράζεται σε αριθμητική ισότητα, όπως επιχείρησε να ερμηνεύσει στο παρελθόν η τουρκοκυπριακή πλευρά.
Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Έμμεσες αναφορές σε πολιτική ισότητα περιλαμβάνονται στο Σύνταγμα της Κυπριακής Δημοκρατίας του 1960. Έπειτα μια προσπάθεια του Προέδρου Μακαρίου για αποσαφήνιση στάθηκε αφορμή για τον ξεσηκωμό των Τουρκοκυπρίων το 1963, αφού θεώρησαν την κίνηση ως προσπάθεια για να κουρευτούν οι εξουσίες τους.
Μετά την τουρκική εισβολή ο ορισμός της πολιτικής ισότητας άρχισε να συγκεκριμενοποιείται. Περιλήφθηκε στο ψήφισμα 3212 της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ (Νοέμβριος 1974) όπου καταγράφηκε η προσέγγιση για δύο πολιτικά ίσες κοινότητες ως στόχος των συνομιλιών. Τότε η Τουρκία είχε παλέψει ώστε να χρησιμοποιηθεί λεκτικό για «ίσα δικαιώματα», κάτι που απέτρεψε η ελληνοκυπριακή πλευρά.
Η ερμηνεία που έδωσε ο ΟΗΕ για την πολιτική ισότητα περιλαμβάνεται σε έκθεση του Κουεγιάρ το 1990 (S/21183). Ο τότε Γενικός Γραμματέας ξεκαθαρίζει πως η πολιτική ισότητα δεν μεταφράζεται σε αριθμητικά ίση συμμετοχή σε όλα τις εξουσίες. Αλλά αναφέρεται σε αποτελεσματική συμμετοχή και διασφάλιση ότι το Σύνταγμα θα υιοθετείται ή θα μπορεί να τροποποιηθεί με την απαραίτητη συναίνεση. Επίσης γίνεται λόγος στην ανάγκη να υπάρξουν διασφαλίσεις ότι το κεντρικό κράτος δεν θα είναι σε θέση να λάβει αποφάσεις για μέτρα εις βάρος της μίας ή της άλλης κοινότητας.
Η εν λόγω επεξήγηση περιλαμβάνεται και σε μια σειρά από ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας, όπως το ψήφισμα 750 το οποίο αναφέρεται ρητώς σε «δύο πολιτικά ίσες κοινότητες». Πολιτικά και όχι αριθμητικά, όπως προέβλεπε και το Σχέδιο Ανάν στο οποίο είχε ενταχθεί το δικαίωμα για βέτο σε πολιτικές αποφάσεις. Η προεδρία θα εναλλασσόταν με αναλογία 40 μήνες Ελληνοκύπριος και 20 μήνες Τουρκοκύπριος, στην Άνω Βουλή θα υπήρχε εκπροσώπηση 50-50% και σε όλα τα υπόλοιπα αξιώματα οι αντιπρόσωποι θα εκλέγονταν ή διορίζονταν βάσει πληθυσμιακής αναλογίας.
Τα χρόνια που ακολούθησαν η πολιτική ισότητα ως επικεφαλίδα θεωρήθηκε σύγκλιση σχεδόν από όλους τους Τουρκοκύπριους συνομιλητές. Από τις συνομιλίες Παπαδόπουλου – Ταλάτ, στις συνομιλίες Χριστόφια – Ταλάτ και Αναστασιάδη – Έρογλου, όπου η ορολογία μπήκε στο Κοινό Ανακοινωθέν της 11ης Φεβρουαρίου του 2014.
Αναστασιάδης και Ακιντζί είχαν φτάσει σε ένα σημείο διαφωνίας ως προς το θέμα του βέτο για όλες τις αποφάσεις, όπως ζητούσε ο τότε κατοχικός ηγέτης. Όμως στην τελευταία τους συνάντηση στο Βερολίνο (Νοέμβριος 2019) επέδειξαν διάθεση να λύσουν τα ζητήματα της διακυβέρνησης, σε μια νέα προσπάθεια μετά τις «εκλογές» στα κατεχόμενα το 2020. Όμως τους πρόλαβαν τα γεγονότα.
Αυτό το άρθρο αναδημοσιεύεται από το : Cyprus Times
