Χωρίς πρωτόκολλα διαχείρισης συμβάντων κινείται, δύο χρόνια μετά το δυστύχημα των Τεμπών, ο ελληνικός σιδηρόδρομος. Για ό,τι συμβεί στις ελληνικές ράγες, οι προβλεπόμενες διαδικασίες είναι ελλιπείς και παρωχημένες, δίχως επαφή με υπηρεσίες όπως η Αστυνομία ή η Πυροσβεστική, πέρα από μεμονωμένες ασκήσεις ετοιμότητας σε σήραγγες. Καθρεφτίζουν δε έναν ΟΣΕ περασμένων δεκαετιών, που αρκείται σε υπηρεσιακά πορίσματα – ακόμη και για συμβάντα με τραυματισμούς ή θύματα.
Δεν είναι όμως μόνο τα αποσπασματικά πρωτόκολλα που εκθέτουν έναν ελληνικό σιδηρόδρομο που από το 2017 έχει περάσει στα χέρια των ιταλικών Ferrovie dello Stato. Αγνοώντας επί 12 χρόνια την ευρωπαϊκή νομοθεσία, η χώρα μας έφτασε να θεσμοθετήσει εθνική αρχή διερεύνησης, τον πολυσυζητημένο ΕΟΔΑΣΑΑΜ, κατά τραγική ειρωνεία έναν μήνα πριν από το δυστύχημα.
Και πάλι όμως ως αυτοτελή υπηρεσία εποπτευόμενη από τον υπουργό Υποδομών και Μεταφορών και όχι ως ανεξάρτητη αρχή. Επιπλέον, στελεχώθηκε πολλούς μήνες μετά το δυστύχημα, ενώ ακόμη και σήμερα δεν έχει εκπονήσει κοινά σχέδια δράσης με την Αστυνομία, την Πυροσβεστική και τις δικαστικές αρχές, ούτε έχει στη διάθεσή της προσωπικό επιφορτισμένο με ελέγχους επικινδυνότητας και μέτρα ενίσχυσης της ασφάλειας.
Εξηγείται έτσι γιατί τις πρώτες ώρες μετά το δυστύχημα, φορείς και ευθύνες έγιναν ένα κουβάρι. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι αρμόδιες αρχές ζητούσαν κουβέρτες για τους διασωθέντες από τον ΟΣΕ και όχι από την αρμόδια Hellenic Train. Σε αντίθεση με ό,τι έπρεπε να συμβεί, στο πεδίο της τραγωδίας κάθε υπηρεσία περιχαρακώθηκε στις δικές της εντολές, χωρίς κανένα πρωτόκολλο.
Τα λάθη και οι παραλείψεις, με πολύ κόσμο να μπαίνει χωρίς ιδιαίτερο έλεγχο στην περίμετρο του δυστυχήματος, είχαν ως αποτέλεσμα να χαθούν πολύτιμα στοιχεία, για τα οποία εκτιμάται πως εάν είχαν συλλεγεί μέσα στις πρώτες 10-12 ώρες, θα μπορούσαν να δώσουν απαντήσεις. Χαρακτηριστική ως προς αυτό είναι η αναφορά της εισαγγελέως Εφετών Λάρισας με την οποία διαπιστώνεται η «απομάκρυνση σημαντικών αποδεικτικών στοιχείων από τον τόπο του εγκλήματος, ώστε να καθίσταται δυσχερής, αν όχι αδύνατη, η πλήρης συγκέντρωση και αξιοποίηση όλων των ευρημάτων».
Ακολουθώντας τη σειρά των γεγονότων, η αναφορά καταλήγει στην άτυπη συνάντηση στις 3 Μαρτίου 2023, παρουσία και του τότε υφυπουργού παρά τω Πρωθυπουργώ, Χρήστου Τριαντόπουλου, και ενώ η υπόθεση είχε περάσει από την προηγούμενη ημέρα στα χέρια των δικαστικών αρχών. Επισημαίνεται πως «τις αμέσως επόμενες ημέρες μετά το δυστύχημα διαπιστώθηκε ότι έγιναν ενέργειες άτυπα και χωρίς έγκριση από κάποια επίσημη αρχή».
Σε έγγραφο του αντεισαγγελέα Εφετών (7/2/2025) προς την εθνική αντιπροσωπεία ξεκαθαρίζεται πως «για την απόληψη χωμάτων στο σημείο σύγκρουσης των τρένων δεν προηγήθηκε παραγγελία ούτε έγκριση από τον διευθύνοντα την Εισαγγελία Εφετών Λάρισας ούτε από τον διευθύνοντα την Εισαγγελία Πρωτοδικών Λάρισας».
Η αναφορά αυτή ξεδιαλύνει και το τοπίο σε σχέση με τις ευθύνες επιχειρησιακών και πολιτικών παραγόντων στον τόπο του δυστυχήματος, με οδηγό το Ειδικό Σχέδιο Διαχείρισης Ανθρώπινων Απωλειών (ΣΔΑΑ), που σύμφωνα με δελτίο Τύπου του υπουργείου Πολιτικής Προστασίας ενεργοποιήθηκε από την πρώτη στιγμή. Αυτό καθιστά υπεύθυνο για τον συντονισμό και την ευθύνη του χώρου του ατυχήματος τον γενικό γραμματέα Πολιτικής Προστασίας, ώστε να είναι εφικτή η συλλογή όλων των ιχνών και πειστηρίων.
«Μάλιστα, ο ίδιος φέρεται να συντονίζει τις ενέργειες, ωστόσο η φυσική του παρουσία στον χώρο επιβεβαιώνεται μόλις την 3-3-2023» επισημαίνει η εισαγγελέας για τον πρώην γενικό γραμματέα Βασίλειο Παπαγεωργίου, που παραιτήθηκε πριν από έναν μήνα, με πρωταρχικό σκοπό «τη διευκόλυνση του έργου της ελληνικής Δικαιοσύνης». Στο υπόμνημά του προς τον εφέτη ανακριτή υποστηρίζει, παρ’ όλα αυτά, ότι το ΣΔΑΑ δεν ενεργοποιήθηκε ποτέ στην περίπτωση του πολύνεκρου δυστυχήματος.
Οσο για την απομάκρυνση τόνων υλικού από το πεδίο της τραγωδίας και την εναπόθεσή του σε ιδιόκτητο οικόπεδο, για την οποία τελικά όλοι οι άμεσα εμπλεκόμενοι δηλώνουν… άγνοια, η εισαγγελέας υπογραμμίζει πως δεν ελήφθη καμία νόμιμη απόφαση για την απομάκρυνσή του, ούτε καταγράφηκε σε οποιοδήποτε έγγραφο αυτή η ενέργεια.
«Είναι άξιον απορίας», σημειώνει, «πώς μεταφέρθηκαν με φορτηγά τόνοι αδρανών υλικών από το σημείο, μολονότι ο χώρος φυλασσόταν από αστυνομικές δυνάμεις σε 24ωρη βάση, και οι αρμόδιοι στο σημείο φορείς δεν αντιλήφθηκαν την αυθαίρετη αυτή μεταφορά και συνακόλουθη αλλοίωση του τόπου του δυστυχήματος».
Πηγή: To Vima
