Table of Contents
Καθοριστικό για το μέλλον του ρέματος της Πικροδάφνης, μίας υπόθεσης που απασχολεί τους κατοίκους της ευρύτερης περιοχής εδώ και 60 χρόνια, είναι το τρέχον έτος. Προς το τέλος του Απριλίου εκδικάζεται στο Συμβούλιο της Επικρατείας η «καρδιά» των προσφυγών που έχουν γίνει από το Δίκτυο Πολιτών για τη διάσωση του ρέματος της Πικροδάφνης και περιβαλλοντικές οργανώσεις, και αφορά τη διευθέτηση του φυσικού μέρους του ρέματος. Μία ακόμη προσφυγή του Δικτύου, που αφορά την οριοθέτηση του ρέματος, συζητήθηκε στις 26 Μαρτίου στο 5ο τμήμα.
Η αντιπαράθεση
Η αντιπαράθεση γύρω από το ρέμα της Πικροδάφνης ξεκίνησε το 1963 – 1965, όταν διαδοχικές μελέτες που είχε αναθέσει η ΕΥΔΑΠ πρότειναν την κάλυψη του ρέματος και διευθέτηση της ροής του με την κατασκευή κλειστού αγωγού. Έκτοτε έγιναν πολλές συζητήσεις, μελέτες και προσφυγές διαφωνούντων με τα κατά καιρούς σχέδια – κάποια εφαρμόστηκαν (πχ στην Ηλιούπολη όπου καλύφθηκε μεγάλο μέρος του), άλλα όχι – για να φθάσουμε στη σημερινή εικόνα του ρέματος. Μια εικόνα ενός ρέματος εν πολλοίς εγκαταλελειμμένου, με απορρίμματα και ακαθαρσίες σε πολλά σημεία και – όχι λίγα – αυθαίρετα κτίσματα. Σε αρκετά τμήματα τα πρανή βρίσκονται σε μεγάλο βάθος, καθιστώντας εξαιρετικά δυσχερή την πρόσβαση στην κοίτη του ρέματος και κατ’ επέκταση τον συχνό καθαρισμό του.
Σύμφωνα με τον Δήμαρχο Αγίου Δημητρίου, Στέλιο Μαμαλάκη, το ρέμα της Πικροδάφνης είναι ένα θέμα που έχει μητροπολιτικό χαρακτήρα, μιας και είναι από τα μεγαλύτερα ανοιχτά ρέματα που υπάρχουν στην Αττική. Έχει – όπως σημειώνει – και έναν εμβληματικό χαρακτήρα, διότι είναι το μοναδικό ρέμα που συνδέει το βουνό – ξεκινώντας από τον Υμηττό – με τη θάλασσα.
Τίθεται θέμα ασφάλειας
Μιλώντας στο ΒΗΜΑ, ο κ. Μαμαλάκης τονίζει την ιδιαίτερη σημασία που έχει το ρέμα της Πικροδάφνης για τον Δήμο Αγίου Δημητρίου. «Σχεδόν το 50%, ίσως και παραπάνω, του ανοιχτού ρέματος διατρέχει την πόλη. Επίσης, σε σχέση με τους άλλους Δήμους, για εμάς το ρέμα της Πικροδάφνης δεν αποτελεί σύνορο. Είναι ένα ρέμα το οποίο χωρίζει την πόλη σε δύο μέρη. Συνεπώς έχει και τεράστια λειτουργική σημασία για εμάς, μιας και τα δύο μέρη της πόλης μας επικοινωνούν με δύο οδογέφυρες εκ των οποίων η μία είναι και κάτω από το όριο πλημμύρας. Άρα, δεν τίθεται μόνο θέμα λειτουργικότητας, αλλά και ασφάλειας. Θεωρήσαμε ότι δεν μπορεί να έχουν περάσει τόσα χρόνια και να μην έχει αναληφθεί μία πρωτοβουλία η οποία θα έθετε στο “τραπέζι” την ενιαία αντιμετώπιση του ρέματος τόσο από τους τέσσερις Δήμους τους οποίους διατρέχει, όσο και από την Περιφέρεια. Είναι ένα ζήτημα που απαιτεί και στρατηγική και τεράστια κονδύλια».
Ο Δήμαρχος Αγίου Δημητρίου Στέλιος Μαμαλάκης σε μία από τις οδογέφυρες του ρέματος
Ποιες πόλεις διασχίζει η Πικροδάφνη
Το μεγαλύτερο κομμάτι του ανοιχτού ρέματος περνά μέσα από τον Άγιο Δημήτριο (3 χιλιόμετρα), όπου σε ορισμένα σημεία του είχαν εκδηλωθεί, στο πρόσφατο παρελθόν, σοβαρά πλημμυρικά φαινόμενα. Αυτό, μαζί με τη σοβαρή υποχώρηση του εδάφους σε αρκετά σημεία, θέτοντας σε κίνδυνο ακόμη και περιουσίες πολιτών, ήταν που οδήγησε Δήμους και Περιφέρεια Αττικής στην απόφαση να λάβουν μέτρα.
Σπίτια «κρέμονται» πάνω από το ρέμα
Επίσης, μεγάλο κομμάτι του (1,7 χλμ.) περνά από το Παλαιό Φάληρο, 900 μέτρα από τον Άλιμο και άλλα 700 μέτρα από την Ηλιούπολη (σ.σ. το μεγαλύτερο μέρος του ρέματος που περνά από την πόλη έχει «σκεπαστεί»).
90 πλημμυρικά φαινόμενα στον Άλιμο από το Ρέμα
Στον Άλιμο και τον Άγιο Δημήτριο το ρέμα της Πικροδάφνης προκαλεί τα περισσότερα πλημμυρικά φαινόμενα. Μελέτη του 2022 που εκπονήθηκε για λογαριασμό της Περιφέρειας Αττικής, δείχνει ότι την τελευταία 20ετία εντοπίστηκαν 94 πλημμυρικά συμβάντα στον Αλιμο, 71 στον Αγιο Δημήτριο, 46 στην Ηλιούπολη και 39 στο Παλαιό Φάληρο.
«Είναι λογικό να παρατηρείται ο μεγαλύτερο όγκος πλημμυρικών φαινομένων στον Άλιμο, διότι εκεί το ρέμα λόγω κατηφορικής κλίσης έχει μια ιδιαίτερη θέση», σχολιάζει ο κ. Μαμαλάκης.
Συνεργασία Δήμων-Περιφέρειας για τη διάσωση του ρέματος
Έτσι, προς το τέλος του περασμένου Φεβρουαρίου, οι Δήμοι Αγίου Δημητρίου, Παλαιού Φαλήρου, Ηλιούπολης και Αλίμου προχώρησαν σε μια σημαντική πρωτοβουλία συνεργασίας, ενώνοντας τις δυνάμεις τους για την προστασία και την ανάδειξη του ρέματος της Πικροδάφνης.
Στη συνάντηση που πραγματοποιήθηκε στο Δημαρχείο Αγίου Δημητρίου, με πρωτοβουλία του Δημάρχου Στέλιου Μαμαλάκη, συμμετείχαν οι Δήμαρχοι Στάθης Ψυρρόπουλος (Ηλιούπολης) και Ανδρέας Κονδύλης (Αλίμου), ο Αντιδήμαρχος Παλαιού Φαλήρου, Γιώργος Ασημακόπουλος, και ο Αντιπεριφερειάρχης Νότιου Τομέα Αθηνών, Χρήστος Θεοδωρόπουλος.
Συζητήθηκε η δημιουργία ενός γραμμικού πάρκου πρασίνου, που θα ενώνει τον Υμηττό με τη θάλασσα, θα ενισχύει τη βιοποικιλότητα και θα προσφέρει στους πολίτες έναν χώρο αναψυχής, περιβαλλοντικής εκπαίδευσης και οικολογικής ευαισθητοποίησης.
Για την επίτευξη αυτού του στόχου, οι συμμετέχοντες αποφάσισαν, μεταξύ άλλων, την προστασία του ρέματος από παράνομες παρεμβάσεις και ρύπανση, την υλοποίηση καθημερινών παρεμβάσεων (καθαρισμοί, δενδροφυτεύσεις, βελτίωση της προσβασιμότητας), αλλά και τη διοργάνωση ανοικτού φόρουμ με τη συμμετοχή επιστημονικών ιδρυμάτων, περιβαλλοντικών οργανώσεων και πολιτών.
Αποκλειστικά χώρος πρασίνου
«Διερευνούμε τις προϋποθέσεις που απαιτούνται για τη δημιουργία ενός Δικτύου, το οποίο θα έχει την αρμοδιότητα για τη δημιουργία χώρου πρασίνου που θα ξεκινά από τον Υμηττό και θα καταλήγει στη θάλασσα», σημείωσε ο Δήμαρχος Αγίου Δημητρίου, διευκρινίζοντας ότι οι συζητήσεις γίνονται για τη δημιουργία αποκλειστικά μόνο χώρου πρασίνου.
«Έχει συμφωνηθεί ότι μιλάμε αποκλειστικά και μόνο για έναν χώρο πρασίνου, που θα περιλαμβάνει περιπατητικές διαδρομές, ποδηλατόδρομους, χώρους περιβαλλοντικής εκπαίδευσης, άθλησης. Δεν μιλάμε για εγκαταστάσεις, αλλά για χώρους προσαρμοσμένους στο περιβάλλον, και προφανώς για μία ενιαία αντιμετώπιση της παραρεμάτιας περιοχής του ρέματος, συνολικά από τους 4 Δήμους, με κάποια ενιαία αρχιτεκτονική μορφή», πρόσθεσε.
Αντίθετο το Δίκτυο Πολιτών
Την αντίθεσή τους με τη μετατροπή του ρέματος σε γραμμικό πάρκο και τη δημιουργία φορέα διαχείρισης από Δήμους και Περιφέρεια, εκφράζουν οι εκπρόσωποι του Δικτύου Πολιτών για τη Διάσωση του Ρέματος της Πικροδάφνης. Όπως επισημαίνουν, οι αρμόδιοι έχουν προωθήσει τον εγκιβωτισμό του ρέματος με συρματοκιβώτια και τσιμέντα, την οριοθέτηση που νομιμοποιεί τις καταπατήσεις, στενεύει τον ποτάμιο χώρο και αποδίδει ελεύθερες φυσικές εκτάσεις προς εκμετάλλευση και αστικοποίηση, αυξάνοντας τον πλημμυρικό κίνδυνο, ενώ την ίδια στιγμή «… είναι ανίκανοι να αντιμετωπίσουν τη ρύπανση που προκαλούν ιδιώτες με βόθρους και η ΕΥΔΑΠ με τα αντλιοστάσια ακαθάρτων της».
«Έχουμε καταφέρει εδώ και 40 χρόνια να διατηρήσουμε το Ρέμα της Πικροδάφνης, φυσικό, με προσφυγές και κινηματικές ενέργειες», δηλώνει στο ΒΗΜΑ η Ροδούλα Κωνσταντινίδου από το Δίκτυο Πολιτών. Σύμφωνα με την ίδια, το ρέμα λειτουργεί ως ένα σημαντικό φυσικό οικοσύστημα που φιλοξενεί πολλά προστατευόμενα είδη πανίδας και χλωρίδας (είτε σπάνια, είτε απειλούμενα), παρά τις κατά καιρούς προσπάθειες να μετατραπεί σε λεωφόρο ή να σκεπαστεί, όπως κάποια μεγάλα μήκη στην Ηλιούπολη.
Αναφερόμενη στην οριοθέτηση που σχεδιάζεται είπε ότι οι οριογραμμές στενεύουν σημαντικά το ζωτικό χώρο του ποταμού, δηλαδή το χώρο που έχει ανάγκη το ποτάμι για να διοχετεύσει το πλημμυρικό του νερό, με στόχο να νομιμοποιηθούν οι καταπατήσεις και τα αυθαίρετα. «Με αυτή την οριοθέτηση, κάποια κομμάτια πιθανότατα θα πλημμυρίζουν μελλοντικά σε μεγάλες απορροές, θέτοντας σε κίνδυνο ζωές και περιουσίες», εκτίμησε, ζητώντας να γίνει η οριοθέτηση βάσει της απόφασης του ΣτΕ (142/2008). Αυτή – εξηγεί – επιτάσσει τους αρμόδιους να οριοθετήσουν όσο το δυνατόν πλησιέστερα στα όρια της παλιάς κοίτης της Πικροδάφνης «… και σαν όρια επ’ ουδενί δεν θεωρούνται οι μετέπειτα ανθρωπογενείς επιχώσεις για οποιονδήποτε λόγο, είτε σπίτια, είτε δρόμος».
Σύμφωνα με την κυρία Κωνσταντινίδου, η Πικροδάφνη δεν είναι ούτε πάρκο, ούτε κήπος, ούτε αγωγός ομβρίων και λυμάτων. «Αποτελεί σημαντικό φυσικό οικοσύστημα, ένα δώρο της φύσης στους πολίτες της τσιμεντούπολης, το τελευταίο φυσικό ποτάμι στη Νότια Αθήνα και έτσι πρέπει να διατηρηθεί. Όταν μάλιστα στην παγκόσμια κλίμακα, αποκαλύπτουν τα εγκιβωτισμένα ποτάμια τους, κάνοντας δαπανηρές προσπάθειες για να επαναφέρουν τα οικοσυστήματά τους, εμείς προσπαθούμε να εγκιβωτίσουμε και να τροποποιήσουμε ό,τι έχει μείνει φυσικό».
Πηγή: To Vima
